วัตถุประสงค์

วิธีการปฏิบัติ

ขั้นเตรียมการ	เตรียมความพร้อมสำหรับอุปกรณ์ ดังต่อไปนี้ โซเดียมคาร์บอเนท หรือยาฆ่าเชื้อไวรัส FMD ชนิดอื่น ถังพ่นยาฆ่าเชื้อ ฝักบัวรดน้ำ ถังน้ำ, สบู่, แปรง รองเท้าบูท ถุงมือ ชุดป้องกันสารเคมี ในการทำลายเชื้อไวรัสที่ปนเปื้อน จะต้องกระทำเมื่อนำเอาสัตว์ป่วยออกไปแล้ว   ในคอกสุกรการทำลายสัตว์ป่วยส่วนน้อยในระยะแรกจะมีผลดี มากกว่าที่จะเก็บสัตว์ป่วยไว้ แต่ในโคใช้วิธีกักแยกสัตว์ป่วยจะเหมาะสมกว่า สำหรับสุกรจึงอาจมีสัตว์ป่วยอยู่ด้วยในโรงเรือนซึ่งจะทำให้การ ฆ่าเชื้อได้ผลไม่เต็มที่ จึงควรฆ่าเชื้อในโรงเรือนทุกวันจนกว่าจะไม่มีสัตว์ป่วย
	การล้างฆ่าเชื้อบุคคล มีจุดประสงค์ในการล้างฆ่าเชื้อที่ปนเปื้อนตัวคนหรือเสื้อผ้า  ลดโอกาสที่จะเกิดการ กระจายเชื้อโรคเมื่อออกจากตำแหน่งปนเปื้อน การปนเปื้อนอย่างหนักซึ่งจะเกิดเมื่อ 1) ไปตรวจรักษาสัตว์ติดเชื้อ 2) ไปตรวจซากสัตว์และเก็บตัวอย่าง 3) ไปบริเวณทำลายซาก และ 4) ไปขนย้ายวัสดุ สิ่งขับถ่ายจากโรงเรือนที่ขังสัตว์ป่วย จัดบริเวณล้างฆ่าเชื้อบุคคลใกลบริเวณปนเปื้อน น้ำล้างจะต้องไม่ไหลไปสู่บริเวณที่สะอาด ใช้สบู่ในการล้างหน้า ผม ผิวหนัง มือ ใช้สารละลายโซเดียมคาร์บอเนท 4% ในการฆ่าเชื้อไวรัส เตรียมน้ำยาในถังน้ำและจุ่มรองเท้าบูทลงในถังน้ำยา พ่นน้ำยาที่ล้อรถ ออกจากบริเวณปนเปื้อน อาบน้ำ สระผม และเปลี่ยนเสื้อผ้าชุดใหม่ งดไปฟาร์มอื่นที่ไม่ปนเปื้อน อย่างน้อย 1 สัปดาห์  Top
	การล้างฆ่าเชื้ออุปกรณ์, โรงเรือน การล้าง มีจุดประสงค์เพื่อกำจัดเศษวัสดุ สิ่งสกปรก เป็นขั้นตอนที่มีความสำคัญในการทำลายเชื้อ เพราะเศษอินทรียวัตถุที่ตกค้างจะทำให้ประสิทธิภาพของยาฆ่าเชื้อลดลง ให้ขูด ใช้แปรงขัด หรือ ตักสิ่งสกปรกที่สะสมอยู่ โดยหลีกเลี่ยงการใช้น้ำล้างในขั้นนี้ ฝังสิ่งสกปรกเหล่านี้แล้วจึงฉีดล้างโดยใช้แรงน้ำมีความดัน เมื่อมีสัตว์ป่วยอยู่ในโรงเรือนไม่ควรใช้น้ำแรงดันสูง เนื่องจากจะเป็นการสร้าง bioaerosols สำหรับไวรัส และยังจะทำให้สิ่งสกปรกถูกฉีดไล่กระจายไปสู่สัตว์ตัวอื่นโดยรอบ ความเข้มข้นของยาฆ่าเชื้อที่ระบุตามฉลากเป็นขนาดที่ใช้้ในการ ฆ่าเชื้ออุปกรณ์ เมื่อต้องใช้ขณะมีสัตว์อยู่ด้วยก็ให้ระมัดระวังในการใช้ โดยเพ่งเล็งเป้าหมายอยู่ที่สิ่งแวดล้อมรอบตัวสัตว์ เช่น คอก, ทางเดิน, รางอาหาร ปล่อยให้ยาฆ่าเชื้อมีเวลาสัมผัสเชื้อโรคอย่างน้อย 20-30 นาที โดยทั่วไปไม่จำเป็นต้องล้างน้ำซ้ำ เพื่อต้องการฤทธิ์ตกค้างของยาฆ่าเชื้อเว้นแต่เมื่อน้ำยาฆ่าเชื้อเปรอะตัวสัตว์มาก จัดลำดับในการฆ่าเชื้อสำหรับในโรงเรือนสุกร ดังนี้ เมื่อไม่มีสัตว์ป่วย ให้พ่นฆ่าเชื้อจากบนลงล่าง ตั้งแต่เพดาน-ฝา-พื้น เป็นการ ล้างฆ่าเชื้อเพียงเที่ยวเดียวเท่านั้น หากเป็น โรงเรือนที่ยังมีสุกรปกติอยู่ ให้ล้างฆ่าเชื้อที่อาจยังปนเปื้อนอยู่ ด้วยวิธีการเช่นเดียว กันกับเมื่อมีสัตว์ป่วยอยู่ในโรงเรือน เมื่อมีสัตว์ป่วยอยู่ในโรงเรือน ให้ฆ่าเชื้อโดยเน้นเป็นบริเวณจะช่วยให้การฆ่าเชื้อมีประสิทธิภาพดีกว่า  โดยเน้นที่รอบคอก ตัวป่วย หรือตำแหน่งที่มีตัวป่วยเป็นลำดับแรก แล้วขยายออกโดยรอบ ถัดไปเป็นทางเดิน อุปกรณ์การเลี้ยงสัตว์  โดยรดน้ำยาฆ่าเชื้อลงพื้นรอบตัวสัตว์ป่วยด้วยฝักบัวรดน้ำ ไม่พ่น ยาฆ่าเชื้อใส่ตัวสัตว์โดยตรง ล้างฆ่าเชื้อซ้ำวันละครั้ง จนกระทั่งหมดสัตว์แสดงอาการป่วย จึงลดความถี่ในการล้างฆ่าเชื้อลง ไวรัส FMD จะมีการติดต่อทางการหายใจ แต่ไม่มีประโยชน์ที่ จะฆ่าเชื้อในอากาศโดยการพ่นยาฆ่าเชื้อเป็นละอองไปในอากาศหรือพ่นหมอกควัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อมีสัตว์ป่วยอยู่ในโรงเรือน เนื่องจากระยะเวลาสัมผัสยาฆ่าเชื้อไม่พอเพียง และสัตว์มีการขับเชื้ออยู่ตลอดเวลา และยังเป็นการสร้าง bioaerosols ให้ไวรัส การฆ่าเชื้อในอากาศให้ถูกวิธีต้องใช้กาซจาก formaldehyde รมในโรงเรือนปิด ซึ่งเป็นการดำเนินการหลังจากทำลายสัตว์ป่วยและไม่มีสัตว์อยู่ในโรงเรือน  ในกรณีที่จำเป็นที่ต้องทำลายเชื้อที่อาจมีการปนเปื้อนตัวสัตว์ เช่น ในขณะเคลื่อน ย้ายสัตว์ กรมปศุสัตว์, 2544ข.) กำหนดให้ฉีดพ่นด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อโรคที่ตัวสัตว์ ซึ่งมีจุดมุ่งหมายเพื่อป้องกันการปนเปื้อนเชื้อไวรัส FMD ภายนอกตัวสัตว์ที่จะ เคลื่อนย้าย ในกรณีเช่นนี้สามารถใช้สารละลายโซเดียมคาร์บอเนท 4% พ่น หรือใช้ในบ่อจุ่มอาบน้ำยา และต้องล้างออกโดยฉีดพ่นด้วยน้ำสะอาดเมื่อเวลา ผ่านไป 30 นาที (DEFRA, 2001) สำหรับสัตว์ที่ไม่ได้ใช้โรงเรือนในการเลี้ยงหรือกักสัตว์ เช่น ในการกักโค, กระบือ ซึ่งใช้ซองกักสัตว์ป่วยกลางแจ้ง ให้พ่นด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อโดยรอบซองกักวันละครั้ง เมื่อเลิกการกักก็ให้ทำการฆ่าเชื้อบริเวณกักโดยโรยปูนขาวหรือเผา

 Top

อัตราส่วนในการผสมสารละลายโซเดียมคาร์บอเนท 4%

ยาฆ่าเชื้อที่ดีควรจะมีคุณสมบัติในการล้างและการทำให้พื้นผิวเปียก จึงอาจเพิ่มประสิทธิภาพของ สารละลายโซเดียมคาร์บอเนท โดยเติมสารออกฤทธิ์ต่อพื้นผิว เช่น ผลิตภัณฑ์ซักล้างลงใน สารละลายตามอัตราส่วน ดังนี้

 Top

ตารางที่ 22 วิธีการและยาฆ่าเชื้อที่อาจเลือกใช้สำหรับ FMD ที่มา: AUSVETPLAN, 2000

หมายเหตุ
1.  สบู่และสารซักล้าง   
2.  สารออกซิไดซ์ 2.1) sodium hypochlorite, 2.2) calcium hypochlorite; 
3. ด่าง 3.1) sodium hydroxide, 3.2) sodium carbonate; 
4. กรด 4.1) hydrochloric acid 4.2) citric acid; 
5. อัลดีไฮด์ 5.1) glutaraldehyde 5.2) formalin 5.3)formaldehyde gas

 Top

ตารางที่ 23   ยาฆ่าเชื้อที่ใช้ในการฆ่าเชื้อไวรัส FMD ที่มา: AUSVETPLAN, 2000

 Top

Previous    Next