1  

ส่วนป้องกันและบำบัดโรคสัตว์ สำนักสุขศาสตร์สัตว์และสุขอนามัยที 9  กรมปศุสัตว์

ที่นี่: Home>โรคระบาด>โรคบรูเซลโลซิส>Br. melitensis


โรคบรูเซลโลซิสในแพะ
(Brucella melitensis)


ความสำคัญ | อาการ | พยาธิกำเนิดและการตอบสนองของภูมิคุ้มกัน|
วิธีติดเชื้อ| การวินิจฉัยโรค | วัคซีน |

โรคบรูเซลโลซิส Brucellosis (Brucella melitensis)

ความสำคัญ

โรคบรูเซลโลซิสเป็นโรคที่ติดต่อจากสัตว์ถึงคนได้ แต่แทบทั้งหมดจะไม่ติดต่อระหว่างคน (dead-end host) โรคนี้โดยมากแล้วจะเป็นกับผู้ที่มีอาชีพสัมผัสกับโรค ได้แก่ สัตวแพทย์ เกษตรกร คนงานโรงฆ่าสัตว์ ผู้ที่ทำงานเกี่ยวข้องกับสัตว์หรือผลิตภัณฑ์ ซึ่งจะติดโรคโดยการสัมผัสตรงหรือทางอ้อมผ่านทางผิวหนัง เยื่อเมือก การกินผลผลิตจากสัตว์ที่ปนเปื้อน โดยเฉพาะอย่างยิ่งน้ำนมดิบ
คนจะสามารถติดโรคได้จาก B. abortus, B. melitensis, B. suis แต่ B. melitensis และ B. suis จะทำให้เกิดโรคที่รุนแรงและเรื้อรัง ส่วน B. abortus มักจะไม่ค่อยปรากฏอาการ โรคนี้มีระยะฟักตัวในคน 8-20 วัน
อาการในคน มีแบบเฉียบพลัน ทำให้อ่อนแรง ปวดหัว ปวดกล้ามเนื้อและปวดข้อ เหงื่อไหลท่วมในเวลากลางคืน แต่โรคจะมีการปรากฏอาการเฉพาะที่ ได้แก่ ข้ออักเสบที่สะโพก หัวเข่า ไหล่ อัณฑะอักเสบ โรคนี้จะกลายเป็นสภาพเรื้อรังได้นานมากกว่า 6 เดือน

อาการ



พยาธิกำเนิดและการตอบสนองของภูมิคุ้มกัน

ในแง่พยาธิวิทยา B. melitensis ในแพะแกะจะไม่แตกต่างกับ
ในโค กระบือ แต่เชื้อ Brucella แต่ละชนิดก็มีความแตกต่างกัน ทำให้โรคที่เกิดขึ้นแตกต่างกันในด้านความรุนแรง Brucella เป็นเชื้อที่อยู่ในเซลของระบบน้ำเหลือง (faculatative intracellular parasites of the reticuloendothelial system) ความรุนแรงของเชื้อแตกต่างกันขึ้นกับชนิดของเชื้อ ตำแหน่งที่รับเชื้อ ความไวของ host และระยะสืบพันธุ์ ดังนั้นในอุบัติการโรคจริงจะพบอาการได้ตั้งแต่แบบเฉียบพลันไปจนถึงทนโรคได้อย่างสมบูรณ์


วิธีติดเชื้อ


ตารางที่ 2 ความทนทานของ Brucella ของ ที่มา : Scientific Comittee, 2001


แหล่ง อุณหภูมิ/สภาพแวดล้อม ระยะเวลามีชีวิต
  แสงแดด <31°C 4.5 ชั่วโมง
  น้ำ -4°C 4 เดือน
  น้ำห้องปฏิบัติการ 20°C 2.5 เดือน
  แหล่งน้ำ, ทะเลสาบ 37°C pH 7.2 <1 วัน
  แหล่งน้ำ, ทะเลสาบ 8°C pH 6.5 >2 เดือน
  ดิน ในห้องที่แห้ง <4 วัน
  ดิน แห้ง 18°C 69-72 วัน
  ดิน เปียก >7 วัน
  ดิน ภูมิอากาศชื้น >2 เดือน
  ดิน ความชื้น 90% 48-73 วัน
  น้ำปัสสาวะ 37°C pH 8.5 16 ชม.
  น้ำนมดิบ 25-37°C 24 ชม.
  น้ำนมดิบ 8°C 48 ชม.
  น้ำนมดิบ -40°C 2.5 ปี
  มูลสัตว์ ฤดูร้อน 1 วัน
  มูลสัตว์ 25°C 1 เดือน
  มูลสัตว์ ฤดูหนาว 2 เดือน
  มูลสัตว์ 8°C 1 ปี
  มูลสัตว์ -3°C 3 เดือน
  มูลสัตว์, เหลว ฤดูร้อน 3 เดือน
  มูลสัตว์, เหลว ฤดูหนาว 6 เดือน
  มูลสัตว์, เหลว แทงค์ 1.5 เดือน
  น้ำทิ้ง แทงค์ 12°C 7 สัปดาห์
  น้ำทิ้ง แทงค์ 12°C >8 เดือน
  หญ้าแห้ง หลายวันจนถึงเดือน
  ฝุ่นท้องถนน 3-44 นาที
  พื้นไม้แห้ง 4 เดือน
  แปลงหญ้า แดด <5 วัน
  พื้นไม้แห้ง ร่มเงา >6 วัน

ตารางที่ 3 ระยะเวลามีชีวิตของ Brucella ในผลิตภัณฑ์นม ที่มา : Scientific Comittee, 2001


แหล่ง เชื้อ อุณหภุมิ pH ระยะเวลามีชีวิต
น้ำนม B. abortus 71.7 - 5-15 วินาที
น้ำนม B. abortus 38 4.0 <9 ชม.
น้ำนม B. abortus 25-37 - 24 ชม.
น้ำนม B. abortus 0 - 18 เดือน
ครีม B. abortus 4 - 6 สัปดาห์
ครีม B. melitensis 4 - 4 สัปดาห์

ความไวต่อโรค

การวินิจฉัยโรค

1. ตรวจจับเชื้อโดยตรง ได้แก่การเพาะแยกเชื้อ
2. การตรวจทางซีรั่มวิทยา เป็นที่ยอมรับกันว่าวิธีการตรวจทดสอบที่ใช้สำหรับ B. abortus ในโคกระบือ สามารถนำมาใช้ในการตรวจ B. melitensis ได้ โดยทั่วไปแล้วจะใช้ rose bengal test ร่วมกับ complement fixation test

วัคซีน

วัคซีนป้องกันโรคนี้ได้แก่ วัคซีน Brucella melitensis Rev.1 strain ยังไม่มีการนำเข้ามาใช้ในประเทศไทย

หนังสืออ้างอิง

EU. 2001. Brucellosis in Sheep and Goats (Brucella melitensis). Scientific Committee on Animal Health and Animal Welfare, European Commission. 12 July 2001. access via http://www.europa.eu.int/comm/food/fs/sc/scah/out59_en.pdf